Քիմիա տնային 09.05.2024թ. Օքսիդացման աստիճան

Քիմիա 7 . առաջադրանքներ

Օքսիդացման աստիճան

Օքսիդացման աստիճանի մեծությունը որոշվում է միացության մոլեկուլում դեպի տվյալ ատոմը կամ տվյալ ատոմից շեղված էլեկտրոնների թվով: Օքսիդացման աստիճանը նշանակվում է արաբական թվանշանով, դրվում է քիմիական նշանի վերևում, ընդ որում սկզբից գրվում է նշանը (+ կամ –), ապա՝ լիցքի թվային արժեքը: 

Օրինակ

Քլորաջրածնի մոլեկուլում ջրածին տարրի օքսիդացման աստիճանը +1 է, իսկ քլորինը` –1, որն էլ գրառվում է այսպես՝ H+1Cl−1:

Օքսիդացման աստիճանը կարող է ունենալ դրական, բացասական և զրոյական արժեքներ: 

Եթե քլորաջրածնի մոլեկուլում տեղի ունենար ընդհանուր էլեկտրոնային զույգի լրիվ տեղաշարժ դեպի քլորի ատոմը, ապա ջրածնի ատոմը կլիցքավորվեր +1 լիցքով, իսկ քլորի ատոմը` –1լիցքով:

Դրանք պայմանական լիցքեր են և անվանվում են օքսիդացման աստիճան:

Միացությունում ավելի մեծ էլեկտրաբացասականությամբ քիմիական տարրի ատոմի օքսիդացման աստիճանը բացասական է, իսկ կապեր առաջացնող մյուս տարրերի ատոմներինը՝  դրական: 

Օքսիդացման աստիճանը, ինչպես և վալենտականությունը կարող են լինել հաստատուն և փոփոխական:

Փոփոխական օքսիդացման աստիճանները միացություններում որոշվում են ըստ բանաձևի:

Տարրերի օքսիդացման աստիճանները որոշելիս անհրաժեշտ է պահպանել հետևյալ սկզբունքները.

1. Պարզ նյութերի մոլեկուլներում տարրերի ատոմների օքսիդացման աստիճանները միշտ հավասար են 0-ի: 

Օրինակ

H2⁰,O2⁰,Cl2⁰,Zn⁰

2.Ոչ մետաղների հետ առաջացրած միացություններում ջրածնի օքսիդացման աստիճանը հիմնականում +1 է, ակտիվ մետաղների հետ առաջացրած միացություններում` հիդրիդներում  −1 է:

3. Թթվածինը միացություններում հիմնականում դրսևորում է –2-ի հավասար օքսիդացման աստիճան, պերօքսիդներում` –1:

Օրինակ

H2O2 -ում թթվածնի օքսիդացման աստիճանը  –1 է: 

4. I,II,III  խմբերի մետաղների օքսիդացման աստիճանները հավասար են խմբերի համարներին, բացառությամբ I խմբի երկրորդական ենթախմբի:

5. Միացություններում բոլոր ատոմների գումարային լիցքը հավասար է զրոյի

օրինակ՝ H2O, SO2, SO3, P2O5

Հարցեր.

ՀԱՐՑԵՐ ԵՎ ՎԱՐԺՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

د

1. Ի՞նչ ենք հասկանում տարրի օքսիդացման աստիճան ասելով:

Օքսիդացման աստիճանի մեծությունը որոշվում է միացության մոլեկուլում դեպի տվյալ ատոմը կամ տվյալ ատոմից շեղված էլեկտրոնների թվով:

• Ինչպե՞ս է գրառվում օքսիդացման աստիճանը։

Օքսիդացման աստիճանը գրանցվում է որպես դրական, բացասական կամ զրոյական թիվ տարրի նշանի վերևում: Օրինակ՝ H⁺¹

• Թվարկե՛ք հաստատուն օքսիդացման աստիճան ունեցող տարրերը։

H ,O ,C, Na,F , AI, S, Zn 

• Որոշե՛ք տարրերի օքսիդացման աստիճանները հետևյալ միացություններում.

ա) H⁺¹I^-1, H2⁺¹Se^-2, Se^-2H2⁺¹, Si⁺⁴O2^-2,

բ) Ba⁺²O^-2, N⁺²O^-2, P2⁺⁵O5^-2, C⁺²O^-2

գ ) H3⁺¹P⁺⁵O4^-2, H2⁺¹SI⁺⁴O3^-2, H⁺¹P⁺⁵O3^-2, Na⁺¹N⁺⁵O3^-2

Քիմիա տնային 25.04.2024թ. և 15-17.04.2024թ.

Քիմիա՝ Քիմիական կապ

 emma89ayvazyangmail  Քիմիա  15.03.2024 1 Minutes

1. Ի՞նչ է քիմիական կապը:

Քիմիական   կապը փոխազդեցություն է էլեկտրոնների և միջուկների միջև, 
որը հանգեցնում է մոլեկուլում ատոմների միացմանը: Ներկայումս հիմնականում դասակարգվում ենք կովալենտային,իոնային և մետաղային կապեր: 

•  
• Բացատրե՛ք երկու ատոմների միջև քիմիական կապի առաջացման պատճառները:

Ատոմները կապվում են էլեկտրական լիցք ունեցող մասնիկներով` արտաքին էներգիական մակարդակի էլեկտրոններով, որոնք ձգվում են կապվող ատոմների դրական միջուկների կողմից:

3.Հետևյալ տարրերից որո՞նց մոլեկուլներն են միատոմանի.

ա) ջրածին – միատոմանի է

բ) հելիում – միատոմանի է

գ) թթվածին — ոչ

դ) արգոն – միատոմանի է

 Թվարկե՛ք քիմիական կապի հիմնական տեսակները:

Ներկայումս հիմնականում դասակարգվում ենք կովալենտային,իոնային և մետաղային կապեր: 

1️⃣Կովալենտային կապ առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև:

2️⃣Իոնային կապ առաջանում է մետաղների և ոչ մետաղների ատոմների միջև:

3️⃣Մետաղական կապ առաջանում է մետաղական պարզ նյութերում և համաձուլվածքներում։

4.Լրացրե՛ք բաց թողած բառակապակցությունը. կովալենտային կապ առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև……:

3. Սովորի՛ր

Ատոմն ունի բարդ կառուցվածք, այն կազմված է դրական լիցքավորված միջուկից և նրա շուրջը գտնվող բացասական լիցք ունեցող էլեկտրոններից: Միջուկն իր հերթին կազմված է դրական լիցք ունեցող մասնիկներից և լիցք չունեցող ` նեյտրոններից: 

Քիմիական   կապը փոխազդեցություն է էլեկտրոնների և միջուկների միջև, 
որը հանգեցնում է մոլեկուլում ատոմների միացմանը: Ներկայումս հիմնականում դասակարգվում ենք կովալենտային,իոնային և մետաղային կապեր: 

1️⃣Կովալենտային կապ առաջանում է ոչ մետաղների ատոմների միջև:

2️⃣Իոնային կապ առաջանում է մետաղների և ոչ մետաղների ատոմների միջև:

3️⃣Մետաղական կապ առաջանում է մետաղական պարզ նյութերում և համաձուլվածքներում։

---

Ապրիլի 15-19

Տնային

Տնային Ապրիլի 15-17

1. Որոշե՛ք պրոտոնների, նեյտրոնների և էլեկտրոնների քանակը և ատոմային միջուկի լիցքը հետևյալ տարրերի համար՝ լրացնելով աղյուսակը.

1) S
e=16
P⁺=16
n=32-16=16
O
e=8
P⁺=8
n=16-8=8
B
e=5
P⁺=5
n=11-5=6
Ba
e=56
P⁺=56
n=137-56=81
Si
e=14
P⁺=14
n=28-14=14

2)Mn
e=25
P⁺=25
n=55-25=30
Ν
e=7
P⁺=7
n=14-7=7
Zn
e=30
P⁺=30
n=65-30=35
As
e=33
P⁺=33
n=75-33=42

2. Հաշվե՛ք, նյութի՝ KOH հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը և նյութի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները:

Mr(KOH)=39+16+1=56

w(K)=(39×1:56)×100=69.6

w(O)=(16×1:56)×100=28.5

w(H)=(1×1:56)×100=1.7

Քիմիա տնային 11.04.2024թ.

Ապրիլի 8-12

Տնային.

1. Ո՞րն է «ավելորդ» տարրը’ C, Si,Ti Ge , C-ն, քանի որ այն պատկանում է Մենդելեեվի աղյուսակի 4-րդ խմբին, իսկ Si,Ti Ge-ն՝ 14-րդ խմբին:

2. .Լրացրե՛ք հետևյալ աղյուսակը.

V խումբ

Գլխավոր ենթախումբ

ազոտ N, ֆոսֆոր P, մկնդեղ As, սուրմա Sb, վիսմուտ Bi и արհեստականորեն ստացված, ռադիոակտիվ մոսկովիումը Mc.

1. 2. 3. 4.

Երկրորդական ենթախումբ

Վանադիում V, նիոբիում Nb, տանտալ Ta, դուբնիում Db

1. 2. 3. 4. 5

3. Հաշվե՛ք, նյութի՝ MgO հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը և նյութի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները:

Ar (Mg)= 24.305

Ar(0)=15.999

Mo(MgO)=24.305+15.999=40.304

Mg=(24.305/40.304)*100%@60%

O=(15.999/40.304)*100%@40%

4. Նոր թեմա 87էջ

Հիշի՛ր 

ՊՀ—ը  կազմված է յոթ պարբերություններից և ութ խմբերից:1−3 պարբերությունները կոչվում են փոքր, 4−6՝ մեծ, իսկ 7-ը՝ անավարտ: Պարբերությունները, բացառությամբ առաջինի, սկսվում են ալկալիական մետաղով և վերջանում իներտ գազով:

Ուղղաձիգ շարքերում՝ խմբերում  նման հատկություններով տարրերն են իրար տակ տեղադրված: Խմբերը բաժանվում են երկու ենթախմբերի՝ գլխավոր (A)  և երկրորդական  (B): 

——————

Քիմիա տնային 4.04.2024

1. Անվանի՛ր 101 և 118 կարգաթիվ ունեցող տարրերը:

Md մենդելեիում, Hs հասիում

2.Ստորև բերված ո՞ր շարքում են միայն ոչ մետաղական տարրեր.

1) Li, Mg, P

3) N, S, Ar

2) Ca, C, Br        X

4) Fe, Cr, I

3•.  Na2O

Գրե՛ք, մոլեկուլը կազմող քիմիական տարրերի հարաբերական n ատոմային զանգվածները (Ar): Ar (Na)= 22.989769 Ar(O)= 15.999	Հաշվե՛ք, այդ տարրերի մեկ ատոմի իրական զանգվածը (mo): Mo(Na)=Ar(Na) * 1.66*10-27=38.16 *10-27 Mo(O)=Ar(Na) * 1.66*10-27=26.54 *10-27
Հաշվե՛ք, տվյալ նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը(Mr):  Mr( Na2O)=61.98	Հաշվե՛ք, նյութերի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները: Na2=22.98*2/61.98 *100%=74% O=15.99/61.98=26%

Քիմիական տարրերի պարբերական օրենքը։

 emma89ayvazyangmail  Քիմիա 7 . առաջադրանքներ  14.03.2024 1 Minute

XVIII դարի երկրորդ կեսին և հատկապես XIX

  դարի առաջին կեսին բուռն զարգացում ապրեց քիմիա գիտությունը: Հայտնաբերվեցին քիմիական նոր տարրեր: 

XIX դարի կեսերին դրանց թիվը հասնում էր ավելի քան 

60-ի: Տարբեր երկրների մի շարք գիտնականներ ձեռնամուխ եղան արդեն մեծաթիվ քիմիական տարրերը դասակարգելու փորձերին:

Գիտնականները քիմիական տարրերը բաժանեցին երկու խմբի` մետաղների  և ոչ մետաղների:

Այս դասակարգման թերի կողմն այն էր, որ ոչ մետաղներ քիմիական տարրերի առաջացրած պարզ նյութերից մի քանիսն արտաքին տեսքով մետաղներից էապես չէին զանազանվում, օրինակ՝ տելուրը  (Te) կամ գերմանիումը (Ge), որն էլ շփոթության առիթ էր հանդիսացել:

 Բացի նշված թերություններից, քիմիական տարրերի նման դասակարգումը նոր տարրերի որոնման հնարավորություն չէր ընձեռում: Քիմիական տարրերի շարքում այլ, ավելի նուրբ օրինաչափություններ փնտրելու անհրաժեշտություն առաջացավ, որն էլ հաջողվեց ռուս մեծանուն գիտնական Դմիտրի Մենդելեևին:

           Դմիտրի Մենդելեև

               ( 1834- 1907)

Պարբերական օրենքի հայտնագործումը

Մենդելեևը տարրերի համակարգման հիմք ընդունեց տարրի ատոմային զանգվածը՝  որպես ճշգրիտ չափելի ու կասկած չհարուցող հիմնարար քանակական հատկանիշ:

Նրան հաջողվեց բացահայտել տարրերի ատոմային զանգվածի ու քիմիական հատկությունների միջև առկա համընդհանուր պարբերական կապը:

Մենդելեևը 

Այդ քարտերը գիտնականը հաջորդաբար դասավորեց` ըստ տարրերի ատոմային զանգվածի աճման կարգի և սկսեց դիտարկել: Մենդելեևը հանկարծ նկատեց, որ տարրերի շարքում հստակ դիտվում է դրանց հատկությունների պարբերականություն` ատոմային զանգվածի մեծացման հետ հատկությունների կրկնություն:

 Նկատված օրինաչափությունների հիման վրա Մենդելեևը ձևակերպեց  

(1871թ.)  հռչակավոր պարբերական օրենքը:

Քիմիական տարրերի առաջացրած պարզ նյութերի, ինչպես նաև  միացությունների ձևերն ու հատկությունները պարբերական կախման մեջ են այդ տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածների մեծությունից:

Реклама

Մենդելեևը տարրերի համակարգման հիմք ընդունեց տարրի ատոմային զանգվածը՝  որպես ճշգրիտ չափելի ու կասկած չհարուցող հիմնարար քանակական հատկանիշ:

Նրան հաջողվեց բացահայտել տարրերի ատոմային զանգվածի ու քիմիական հատկությունների միջև առկա համընդհանուր պարբերական կապը:

Մենդելեևը 

Այդ քարտերը գիտնականը հաջորդաբար դասավորեց` ըստ տարրերի ատոմային զանգվածի աճման կարգի և սկսեց դիտարկել: Մենդելեևը հանկարծ նկատեց, որ տարրերի շարքում հստակ դիտվում է դրանց հատկությունների պարբերականություն` ատոմային զանգվածի մեծացման հետ հատկությունների կրկնություն:

 Նկատված օրինաչափությունների հիման վրա Մենդելեևը ձևակերպեց  

(1871թ.)  հռչակավոր պարբերական օրենքը:

Քիմիական տարրերի առաջացրած պարզ նյութերի, ինչպես նաև  միացությունների ձևերն ու հատկությունները պարբերական կախման մեջ են այդ տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածների մեծությունից:

•  

Քիմիա՝ Նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգված

Քիմիա 7 . առաջադրանքներ

Փետրվարի 26-ից մարտի 1

Տնային

1.Հաշվե՛ք նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr):

Նատրիումի նիտրատ NaNO3

Mr(NaNO3)=84.95

Mr(Na)= 22.989769

Mr(N)= 14.0067

Mr(O)=15.999

Կալցիումի կարբոնատ CaCO3

Mr(CaCO3)= 40.078+15.999+12.011@100.088

Mr(Ca)= 40.078

Mr(O)= =15.999

Mr(C)= 12.011

2. Գրե՛ք նյութի քիմիական բանաձևը, եթե հայտնի է, որ դրա բաղադրության մեջ առկա են կալցիումի մեկ, ածխածնի մեկ և թթվածնի երեք ատոմ:

CaCO3

3. Հաշվե՛ք CO2-ի բաղադրության մեջ առկա ածխածին տարրերի զանգվածային բաժինը: (օգտվելով հետևյալ բանաձևից)

Ar(CO)=12.011 +15.999*2=43.991

Սովորե՛լ

Քիմիական բանաձևերից օգտվելով՝ կարելի է հաշվել նյութի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները:

Զանգվածային բաժինը նշանակվում է « (օմեգա) հունական տառով:

Զանգվածային բաժինը ցույց է տալիս, թե տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածի ու ինդեքսի արտադրյալը հարաբերական մոլեկուլային զանգվածի որ մասն է կազմում:

որտեղ w տարրի զանգվածային բաժինն է, Ar — տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը,

a–ն՝ տարրի ատոմների թիվը նյութի մոլեկուլում,

Mr–ը՝ նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը:

Զանգվածային բաժինն արտահայտվում է հասարակ տոկոսներով։

Օրինակ’ հաշվենք ջրի մոլեկուլում տարրերի զանգվածային բաժինները: Քիմիական բանաձևից օգտվելով՝ որոշում ենք ջրի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը.

Պատասխանը տոկոսներով արտահայտելու նպատակով ստացած թիվը բազմապատկում ենք 100–ով.

Դասարանական————————

1.Հաշվե՛ք նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr):

Н2О, Al2O3, С6Н6, Na2SO4, С12Н22О11

Mr(Н2О)=2*1.00784+15.999=18.02 

Ar(H)= 1.00784

Ar(O)=15.999

——————————————

Al2O3

Mr(Al)=38.992539

Mr(O)=15.999

Ar(Al2O3)=2*38.99+3*15.999=125.95

———————————————

С6Н6=6*1.008+12.01*6@78.06

Mr(C)= 12.011

Mr(H)= 1.00784

Ar (Na2SO4)=2*22.99+32.065+4*15.999=142.041

Mr(Na)=22.99

Mr(S)=32.065

Mr(O)= =15.999

————————————————————————-

Ar( С12Н22О11)=12.011*12+12+15.999*11=144.132+12+175.99=332.309

Mr(O)= =15.999

Mr(C)= 12.011

Mr(H)= 1.00784

Mr(H)=

2. Հաշվե՛ք նյութերի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինը:

Ar(CO)=12.011 +15.999=28.01

Mr(C)=12.011

Mr(O)=15.999

w C = Mr(C)/Ar(CO)=12.011/28.01=43%

w O =Mr(O)/Ar(CO)=15.999:28=57%

, Al2O3,

Mr(Al)=38.992539

Mr(O)=15.999

Ar(Al2O3)=2*39+3*15.99=125.97

w Al2=2*39/125.97=62%

w O3=3*15.99/125.97=38%

 Ar(SO3)=32.065+3*15.999=80.062

Mr(S)=32.065

MrO=15.999

wS=32.065/80.062=40%

w O3=3*15.99/80.062=60%

Փորձ. Ջրածնի ստացում.

Քիմիա՝ Հարաբերական մոլեկուլային զանգված

Փետրվարի 19-23

Տնային.

1. Հաշվե՛ք հիմնային օքսիդների՝ Na2O, CaO, CuO, FeO, MnO, Cu2O հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr):

MrNa2O= (2*22.989769+15.999)=61.95

Ar(O)= 15.999

Ar(Na)= 22.989769

———————————————————————-

MrCaO=  40.078 +15.999  =56.07

Ar(Ca)= 40.078

Ar(O)= 15.999

———————————————————————

MrCuO= 63.546 +15.999=   79.54

Ar(Cu)= 63.546

Ar(O)= 15.999

• Գրե՛ք նյութի քիմիական բանաձևը, եթե հայտնի է, որ դրա բաղադրության մեջ առկա են ջրածնի մեկ ազոտի մեկ և թթվածնի երեք ատոմ:

HNiO₃

• Պատմի՛ր քո կատարած փորձի մասին:
• Սովորի՛ր Հարաբերական մոլեկուլային զանգված: Նյութի մոլեկուլի, ինչպես և ատոմի իրական զանգվածը շատ փոքր է: Այդ իսկ պատճառով ըն դունվել է հարաբերական մոլեկուլային զանգված հասկացությունը:Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, տվյալ նյութի մեկ մոլեկուլի զանգվածը :Հարաբերական մոլեկուլային զանգված նշանակում են Mr-ով: Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը չափողականություն չունի (հարաբերական թիվ է):Հաշվում ենք հետևյալ ձև.  Mr(H2)= 2Ar(H)=2*1=2 Mr(H2O)=2Ar(H)+Ar(O)=2+16=18.: ______________________________ Դասարանական 1•Հաշվել առավել հայտնի թթուների ՝հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները(Mr): —

աղաթթուն՝ HCl-

Mr(HCl)= Ar(H)+ Ar(Cl)=36.46

Ar(H)= 1.00784

Ar(Cl)= 35.453

ազոտական թթուն՝ HNO3-, 

Mr(HNO3)=Ar(H)+Ar(N)+3*Ar(O)=62.99

Ar(H)= 1.00784

Ar(N)= 14.0067

Ar(O)= 15.999

ծծմբական թթուն՝ H2SO4-

Mr(H2SO4_=2*Ar(H)+Ar(S)+4*Ar(O)=98.045

Ar(H)= 1.00784

Ar(O)=15.99

Ar(S)= 32.065, 

ֆոսֆորական թթուն՝ H3PO4

Mr(H3PO4)=3*Ar(H)+Ar(P)+4*Ar(O)=98.23

Ar(H)= 1.00784

Ar(O)=15.99

Ar(P)= 30.973762

2•Հաշվի՛ր ազոտ տարրի մեկ ատոմի իրական զանգվածը (m0):

Mo(N)=Ar(N)*1.66*10^-24=9.24**10^-24

Ar(N)= 14.0067

Քիմիա տնային 15. 02.2024 թ.

Փետրվարի 12-16

Տնային

1. Գրի՛ր երկաթ, սիլիցիում տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածները(Ar) և հաշվի՛ր երկաթ, սիլիցիում տարրերի մեկ ատոմի իրական զանգվածը (m0):

ArFe=55.845

m₀Fe=     55.845*1.66*10^-27=900.027

m₀Si⁼ 28.0855*1.66*10^-27=439.2193

• Գրի՛ր նյութի քիմիական բանաձևը, եթե հայտնի է, որ դրանց բաղադրության մեջ առկա են. ա) կալիումի երկու ատոմ և ծծմբի մեկ ատոմ,թթվածնի չորս ատոմ:

Ka₂SeO₄

Սովորի՛ր

——Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից: Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները:

——Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության պայմանական գրառումն է քիմիական տարրերի նշաններով և ինդեքսներով:

——Տարրի հարաբերական ատոմային զանգված է կոչվում այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ տարրի ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ որպես միավոր ընդունված ջրածնի ատոմի զանգվածից: Հարաբերական ատոմային զանգվածը նշանակվում է Ar–ով։

Դասարանական

Հարաբերական մոլեկուլային զանգված:

Նյութի մոլեկուլի, ինչպես և ատոմի իրական զանգվածը շատ փոքր է: Այդ իսկ պատճառով ըն դունվել է հարաբերական մոլեկուլային զանգված հասկացությունը:Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը ցույց է տալիս, տվյալ նյութի մեկ մոլեկուլի զանգվածը :

Հարաբերական մոլեկուլային զանգված նշանակում են Mr-ով: Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը չափողականություն չունի (հարաբերական թիվ է):

Հաշվում ենք հետևյալ ձև.
Mr(H2)= 2Ar(H)=2*1=2

Mr(H2O)=2Ar(H)+Ar(O)=2+16=18.:

Հարց.

Փորձ-նախագիծ

Հաշվե՛ք P2O5, SO3 նյութերի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները:

•  

 

Մոլեկուլ: Քիմիական բանաձև:

Մոլեկուլ բառը լատիներեն է և նշանակում է ամենափոքր զանգված: Մոլեկուլները շատ փոքր են:

Դրանք անզեն աչքով հնարավոր չէ տեսնել: Այդ մասնիկները չեն երևում նաև օպտիկական մանրադիտակով: Սակայն ժամանակակից սարքերով հաջողվել է համեմատաբար մեծ մոլեկուլները նկարել:

Մոլեկուլները կազմված են ատոմներից: Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկություն/՛

ները:

Քիմիական բանաձևը:

Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության

պայմանական գրառումն է քիմիական տարրերի նշաններով և ինդեքսներով:

Քիմիական բանաձևը ցույց է տալիս.

ա) նյութի անվանումը.

Քիմիական բանաձև

բ)նյութի որակական բաղադրությունը.

Քիմիական բանաձևը նյութի բաղադրության

պայմանական գրառումն է քիմիական տարրերի նշաններով և ինդեքսներով:

Մոլեկուլ բառը լատիներեն է և նշանակում է ամենափոքր զանգված

գ) նյութի քանակական բաղադրությունը.:

Քիմիական ական բանաձևերը միատեսակ են գրվում աշխարհի բոլոր երկրներում, բայց յուրովի են կարդացվում յուրաքանչյուր լեզվով:

Քիմիա տնային 8.02.2024

ՏԱՐՐԵՐԻ ՀԱՐԱԲԵՐԱԿԱՆ ԱՏՈՄԱՅԻՆ ԶԱՆԳՎԱԾ Ar

 emma89ayvazyangmail  Քիմիա 7 . առաջադրանքներ  02.02.2024 1 Minute

215Քիմիական տարրի կարևորագույն հատկանիշներից մեկը նրա զանգվածն է: Ատոմների զանգվածներն ու չափերը չնայած շատ փոքր են, բայց, այնուամենայնիվ, չափելի են: Քիմիայում հարմար է օգտվել ոչ թե ատոմի կամ մոլեկուլի ճշգրիտ զանգվածից, այլ հարաբերական զանգվածից՝ ինչ–որ միավորի հետ համեմատելով.. : Որպես միավոր կարելի է վերցնել ամենաթեթև տարրի’ ջրածնի ատոմի զանգվածը, որը 0,000 000 000 000 000 000 000 001 674 գ է: Ջրածնի ատոմի հետ համեմատելով՝ կարելի է պնդել, որ թթվածնի ատոմի զանգվածը 16 անգամ ծանր է ջրածնի ատոմի զանգվածից,

Տարրի հարաբերական ատոմային զանգված է կոչվում այն մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե տվյալ տարրի ատոմի զանգվածը քանի անգամ է մեծ որպես միավոր ընդունված ջրածնի ատոմի զանգվածից:

Հարաբերական ատոմային զանգվածը նշանակվում է Ar–ով, որտեղ r-ը լատիներեն relative (հարաբեր59ական) բառի սկզբնատառն է: Օրինակ՝Ar(C)=  555.412

Քիմիական տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածն իմանալով՝ կարող ենք որոշել տարրի մեկ ատոմի իրական զանգվածը՝ m 0–ն: Այդ նպատակով տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը բազմապատկում ենք ջրածնի ատոմի զանգվածով այն հաստատուն թիվ է և հավասար է 1.66•10-27: Օրինակ

1. Գրե՛ք հետևյալ տարրերի քիմիական նշանները՝ ալյումին- , կալցիում, սիլիցիում և ֆոսֆոր:

Ալյումին-Al

Կալցիում-Ca

Սիլիցիում-Si

Ֆոսֆոր-p

2. Տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը

16 է: Ո՞ր տարրն է այդ.

ա. ածխածին, բ. ջրածին,

գ. թթվածին, դ. ազոտ:

Պատ՝  թթվածին

3 Հաշվի՛ր Կալիում տարրի մեկ ատոմի իրական զանգվածը (m0):

12*1.66*10-²⁷=19.92*10-²⁷

Քիմիա՝ Ատոմային զանգված

1. Ո՞ր տարրի ատոմի զանգվածն է ամենափոքրը:

Ածխածնինը

2. Ի՞նչ է ցույց տալիս տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը: 

Տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը ցույց է տալիս, թե այդ տարրի մեկ ատոմի զանգվածը (m0)  քանի՞ անգամ է գերազանցում զանգվածի ատոմային միավորը:

3. Պարզաբանի՛ր զանգվածի ատոմային միավոր հասկացությունը:

Զանգվածի ատոմային միավորը ածխածնի ատոմի զանգվածի 1/12  մասն է՝ m(C)/12=1 զ.ա.մ., 

զ.ա.մ.=1,66⋅10−27կգ, կամ 1,66⋅10−24գ, որը մոտավորապես հավասար է ջրածնային միավորին:

4. Հաստատի՛ր կամ հերքի՛ր հետևյալ պնդումները.

ա)Հարաբերական ատոմային զանգվածն ունի չափման միավոր:

այո

բ)Ներկայումս որպես զանգվածի ատոմային միավոր է ընդունված թթվածնի ատոմի զանգվածը

ոչ

գ) Յուրաքանչյուր քիմիական տարր ունի հարաբերական ատոմային զանգվածի որոշակի արժեք:

Այո

5. Գրի՛ր ա) մագնեզիում  Mg,

, բ) քլոր-Cl, գ) կալցիում-Ca, դ) պղինձ-Cu տարրերի քիմիական նշանները: Գրի՛ր այդ տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածները

Ar (կալցիում) = 40 զ․ա․մ

Ar (կուպռում)=64 զ․ա․մ

Ar (մագնեզիում)=24,3 զ․ա․մ

Ar (քլոր)=34,45 զ․ա․մ

Քիմիական տարրի հարաբերական ատոմային զանգված

Չնայած քիմիական տարրերի ատոմները չափազանց փոքր են, դրանց զանգվածներն, այնուամենայնիվ, չափելի են: Ֆիզիկոսներին հաջողվել է որոշել ատոմների զանգվածները:  

Օրինակ, ածխածին տարրի ատոմի իրական զանգվածը 0,000 000 000 000 000 000 000 002 գ է (2⋅10−23 գ կամ 2⋅10−26 կգ):  Դա շատ փոքր թիվ է, որով հաշվումներ կատարելը հարմար չէ:  Նման փոքր թվերով են արտահայտվում նաև մնացած բոլոր քիմիական տարրերի ատոմների զանգվածները, որոնք որոշվում են հետազոտման ժամանակակից եղանակներով:

Այդպիսի փոքր թվերից ու դրանց հետ հաշվարկներ կատարելու անհրաժեշտությունից ձերբազատվելու նպատակով ատոմների զանգվածների որոշման համար կիրառվում է զանգվածի ատոմային միավորը (զ.ա.մ.):

Զանգվածի ատոմային միավորը ածխածնի ատոմի զանգվածի 1/12  մասն է՝ m(C)/12=1 զ.ա.մ., 

զ.ա.մ.=1,66⋅10−27կգ, կամ 1,66⋅10−24գ, որը մոտավորապես հավասար է ջրածնային միավորին:

Հաճախ օգտվում են հարաբերական ատոմային զանգված հասկացությունից: Հարաբերական ատոմային զանգվածը նշանակվում է  Ar -ով, որտեղ r -ը լատիներեն relative (հարաբերական) բառի սկզբնատառն է:

Հարաբերական ատոմային զանգվածը չափողականություն չունի, այն հարաբերական մեծություն է:

Տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը ցույց է տալիս, թե այդ տարրի մեկ ատոմի զանգվածը (m0)  քանի՞ անգամ է գերազանցում զանգվածի ատոմային միավորը:

Օրինակ՝ Ar (կալցիում) =40: Սա նշանակում է, որ կալցիումի մեկ ատոմի զանգվածը  40 անգամ մեծ է զանգվածի ատոմային միավորից:

Ատոմի զանգվածը` զանգվածի ատոմային միավորներով արտահայտված, և ատոմի հարաբերական ատոմային զանգվածը թվային արժեքներով միմյանց հավասար են:

m0(Zn)=65 զ.ա.մ.  m0(Li)=7  զ.ա.մ. m0(Cu)=64   զ.ա.մ.    
Ar(Zn)=65 Ar(Li)=7 Ar(Cu)=64

Քիմիական տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածն իմանալով՝ կարող ենք որոշել տարրի մեկ ատոմի իրական զանգվածը: Այդ նպատակով տարրի հարաբերական ատոմային զանգվածը բազմապատկում ենք զանգվածի ատոմային միավորով.Օրինակ`

m0(կալցիումը)=Ar(կալցիում)⋅1,66⋅IO−27=40⋅1,66⋅IO−27 կգ=6,64⋅IO−26 կգ,այսինքն՝m0(Ca) =6,64⋅IO−26 կգկամ6,64⋅IO−23գ:

Բոլոր տարրերի հարաբերական ատոմային զանգվածները ներկայացված են Դ.Ի.Մենդելեևի քիմիական տարրերի պարբերական համակարգում: 

Յուրաքանչյուր քիմիական տարր ունի հարաբերական ատոմային զանգվածի որոշակի արժեք:

Հարաբերական ատոմային զանգվածը(Ar)տարրի մեկ ատոմի զանգվածի հարաբերությունն է զանգվածի ատոմային միավորին (զ.ա.մ.):

Ar= տարրի մեկ ատոմի զանգված/զ.ա.մ (զանգվածի ատոմային միավոր )

Քիմիա տնային Դեկտեմբերի 4-8

Տնային

Կատարել առաջադրանքը.

1. Ո՞ր զույգում են միայն պարզ նյութերի անվանումներ.

1) գրաֆիտ և սիլան

3) X ծծումբ և կարբին   — միայն պարզ նյութեր

2) ալմաստ և ամոնիակ

4) ազոտ և մեթան

2. Թվարկվածներից որո՞նք են պարզ նյութերի անվանումներ.

ա) X կարբին – պարզ նյութ

բ)ջուր

գ) ամոնիակ

դ)X  սնդիկ – պարզ նյութ Hg

ե) X օզոն – պարզ նյութ O₃

Ամփոփիչ հարցեր

Նախագիծ

Սովորել էջ 58

 emma89ayvazyangmail  Քիմիա 7 . առաջադրանքներ Оставьте комментарий  01.12.2023 1 Minute

Առաջին ուսումնական շրջանի ամփոփիչ հարցեր

 emma89ayvazyangmail  Այլ նյութեր  01.10.2023 1 Minute

Բանավոր քննարկում.

1. Ի՞նչ բնական գիտություններ գիտես:

Քիմիա, ֆիզիկա, կենսաբանություն

• Ի՞նչ է ուսումնասիում քիմիան:

Քիմիան գիտություն է, որի ուսումնասիրության առարկան նյութն է և նրա հետ

կատարվող փոփոխությունները:

• Ի՞նչ է ֆիզիկական մարմինը, ասա՛ տեսակները:

Ֆիզիկական մարմինը ցանկացած առարկա է, որն ունի ծավալ, զանգված, խտություն,

մածուցիկություն, էլեկտրահաղորդականություն և շատ ուրիշ այլ հատկություններ, որոնք

անվանվում են ֆիզիկական:

Հայտնի են բնական մարմիններ` քար, Լուսին, Արեգակ, ինչպես նաև մարդու կողմից

ստեղծված մարմիններ`աթոռ, գնդակ, ավտոմեքենա, ինքնաթիռ:

Մարմինները լինում են կենդանի և անկենդան

• Ի՞նչ է նյութ : 

Նյութը փոխազդող մասնիկների համախումբ է` օժտված իրենց բնորոշ

հատկություններով, կառուցվածքով և զանգվածով:

• Ո՞ր նյութերն են կոչվում մաքուր:

Մաքուր են համարվում այն նյութերը, որոնք կազմված են միատեսակ կառուցվածքային մասնիկներից (մոլեկուլ, ատոմ, իոն)։

• Ո՞ր նյութերն են կոչվում խառնուրդներ:

Խառնուրդները պարունակում են երկու կամ ավելի նյութերի կառուցվածքային մասնիկներ (մոլեկուլ, ատոմ, իոն)։

• Խառնուրդների ի՞նչ տեսակներ գիտես:

Խառնուրդները լինում են համասեռ և անհամասեռ։

Համասեռ խառնուրդում հնարավոր չէ տարբերել խառնուրդ առաջացնող նյութերը, նույնիսկ մանրաֆիտակով։ Անհամասեռ խառնուրդներում բաղադրիչները տեսանելի են անզեն աչքով և սովորական օպտիկական մանրա

• Ի՞նչ է երևույթը:

Մեզ շրջապատող աշխարհում կատարվող յուրաքանչյուր փոփոխություն անվանվում է երևույթ:

• Ո՞ր երևույթն է կոչվում ֆիզիկական:

1. Ո՞ր երևույթն է կոչվում  քիմիական:

1. Թվարկի՛ր քիմիական ռեակցիայի հատկանիշները:

1) ջերմություն կլանելը կամ

անջատվելը, 2) հոտի հայտնվելը, 3) գույնի փոփոխվելը, 4) նստվածքի առաջանալը, 5)գազի անջատվելը:

1. Թվարկի՛ր քիմիական ռեակցիայի  սկսվելու պայմանները:

Բացի այդ, ոչ բոլոր ռեակցիաներն են սովորական պայման-

ներում ընթանում: Օրինակ, եթե երկաթը պահենք չոր տեղում կամ յուղով պատենք, այն

չի ժանգոտվի, պղինձն առանց տաքացնելու չի սևանա, ջուրն առանց էլեկտրական

հոսանքի ներգործության չի քայքայվի, երկաթն ու ծծումբը սովորական ջեր-

մաստիճանում չեն միանա, քլորն ու ջրածինն առանց լուսային էներգիայի չեն

փոխազդի և այլն:

1. Ասա՛  նյութի ֆիզիկական հատկությունները:

Նյութերի ֆիզիկական հատկություններն են՝ ագրեգատային վիճակը (գազ, հեղուկ,

պինդ), գույնը, հոտը, համը, խտությունը, ջերմահաղորդականությունը, էլեկտ-

րահաղորդականությունը, հալման և եռման ջերմաստիճանները, լուծելիությունը ջրում և

այլ լուծիչներում:

1. Ի՞նչ է ատոմը:

Ատոմը  նյութի փոքրագույն մասնիկն է, որը քիմիապես անբաժանելի է

1. Ի՞նչ է քիմիական տարրԸ:

Քիմիական տարրը միատեսակ հատկություններով օժտված ատոմների

1. Ո՞ր նութերն են կոչվում պարզ:

Պարզ նյութերը կազմված են մեկ քիմիական տարրի ատոմներից։

1. Պարզ նյութերը ի՞նչ տեսակներ գիտես:

1. Ո՞ր նութերն են կոչվում բարդ:

1. Բարդ նյութերը կազմված են տարբեր քիմիական տարրերի ատոմներից։

•  
•  26.11.2023 1 Minute
•  
• Նախագծի ժամանակահատված՝ Դեկտեմբեր
  Նախագծի մասնակիցներ՝ 7-րդ դասարանի սովորողներ
• Նպատակը՝ Հետազոտական աշխատանքների իրականացում:
• Ընթացքը՝ 
  Ուսումնասիրել, հետազոտել հետևյալ թեմաները.
• 1.Քիմիական տարրերի անվանումների ստուգաբանություն
• 2.Քիմիական տարրերի սիմվոլները
• 3.Քիմիական տարրերի տարածվածությունը
• Արդյունքը՝ Սովորողների բլոգներում